پیش از پرداختن به موضوع انواع ارز دیجیتال، بهتر است با این مفهوم به‌طور مختصر آشنا شویم. ارز دیجیتال که گاهی اوقات به آن کریپتوکارنسی هم گفته می‌شود، ارزی است که به صورت دیجیتال یا مجازی وجود دارد و از رمزنگاری برای ایمن‌سازی تراکنش‌ها استفاده می‌کند.
ارزهای دیجیتال مرجع صادرکننده و ناظر مرکزی ندارند، در عوض از یک سیستم غیرمتمرکز برای ثبت تراکنش‌ها و صدور واحدهای جدید استفاده می‌کنند.
انواع ارز دیجیتال کدامند؟
می‌دانیم بیت کوین تنها ارز موجود در بازار کریپتوکارنسی نیست و به دنبال آن، رمز ارزهای بسیاری به وجود آمدند. به همین دلیل وجود دسته‌بندی انواع ارز دیجیتال به یک ضرورت تبدیل شده است. انواع رمز ارز را می‌توان بر اساس ساختار، ماهیت و کاربرد دسته‌بندی کرد که در این مطلب قصد داریم با آنها آشنا شویم.
انواع ارز دیجیتال بر اساس ساختار
اگر بخواهیم رمز ارزها را بر پایه ساختار تقسیم کنیم، دو دسته کلی کوین و توکن را در بر خواهند گرفت.
کوین
کوین سکه یک دارایی دیجیتال بومی شبکه بلاک چین است که به‌عنوان وسیله مبادله و ذخیره ارزش مورد استفاده قرار می‌گیرد و فقط روی شبکه بلاکچین خود اجرا می‌شود. به این معنی که این سکه‌ها از شبکه دور نمی‌شوند، بلکه تغییرات فقط در موجودی حساب ظاهر خواهد شد.
سکه‌ها در عملِ استخراج تولید می‌شوند. علاوه بر این، کوین‌ها برای پرداخت هزینه تراکنش در شبکه‌های خود مورد استفاده قرار می‌گیرند.
رمزارزها غیرمتمرکزند، یعنی برای عملکرد به هیچ مرجع مرکزی متکی نیستند. در عوض، گره‌ها (کامپیوترهای متصل به شبکه) در چهارچوب قوانین، تمام تراکنش‌ها و فعالیت‌ها را مدیریت می‌کنند.
توکن
توکن واحدهای ارزش ساخته‌شده بر روی شبکه‌های بلاکچین موجود با استفاده از قراردادهای هوشمند را نشان می‌دهد. توکن‌ها بر روی یک بلاکچین دیگر تطبیق داده می‌شوند و با ارز دیجیتال اصلی آن بلاک چین سازگاری دارند.
به عنوان مثال، تتر (USDT) یک توکن محبوب است که با استفاده از استانداردهای ERC20 عمل می‌کند. تتر بر روی بلاک چین اتریوم ساخته شده است و می‌تواند به هر کیف پول اتریوم ارسال شود.
توکن ها در درجه اول به عنوان دارایی‌های دیجیتال در پروژه‌های کریپتوکارنسی عمل می‌کنند. می‌توان از آنها برای پاداش دادن به اقدامات خاص، افزایش بودجه، پرداخت هزینه و یا حاکمیت و رای‌گیری در شبکه استفاده کرد.
تفاوت کوین و توکن
کوین اغلب بومی یک بلاکچین است و برای معامله ارز و ذخیره ارزش استفاده می‌شود. توکن تا حدودی مشابه کوین است، اما تمایل دارد از بلاکچین دیگری هم استفاده کند. به‌عنوان مثال، بلاکچین اتریوم را در نظر بگیرید. کوین اصلی آن اتر است. با این حال، چندین توکن دیگر مانند BAT و Loopring روی این بلاکچین کار می‌کنند.
می‌توان گفت همه کوین‌ها، توکن هستند، اما همه توکن‌ها، کوین محسوب نمی‌شوند. تفاوت کلیدی بین این دو تنها بر اساس کاربرد آنها است.
انواع ارز دیجیتال بر اساس ماهیت
یکی دیگر از دسته‌بندی‌های مرسوم ارزهای دیجیتال، بر اساس ماهیت آنهاست. در این دسته‌بندی، ارزهای دیجیتال را به پنج گروه تقسیم می‌کنیم:
بیت کوین
ساتوشی ناکاموتو، خالق ناشناس بیت کوین، این ارز دیجیتال را در سال 2009 عرضه کرد. بیت‌کوین یک ارز دیجیتال غیرمتمرکز است که می‌توانید آن را به‌طور مستقیم و بدون واسطه مانند بانک بخرید، بفروشید و مبادله کنید. همه تراکنش‌های بیت کوین در یک دفتر کل عمومی ذخیره می‌شود و همه افراد می‌توانند آنها را ببینند.
از زمان عرضه عمومی بیت کوین، ارزش آن به طرز چشمگیری افزایش یافته است. از آنجایی که عرضه آن به 21 میلیون سکه محدود شده، بسیاری انتظار دارند که قیمت آن با گذشت زمان همچنان در حال افزایش باشد، به‌خصوص که سرمایه‌گذاران بزرگتر آن را به‌عنوان طلای دیجیتال برای محافظت در برابر نوسانات بازار و تورم تلقی می‌کنند.
آلت کوین
آلت کوین یکی دیگر از انواع رمز ارز به حساب می‌آید. آلت کوین‌ها ارزهای دیجیتال جایگزین برای بیت کوین هستند. از آنجایی که بیت کوین به‌عنوان اولین در نوع خود در نظر گرفته می‌شود، ارزهای دیجیتال جدیدی که پس از آن توسعه یافته‌اند، به سکه‌های جایگزین یا آلت کوین‌ها معروفند. ظهور آلت کوین‌ها از حدود سال 2011 آغاز شد.
امروزه بلاک چین‌ها می‌توانند صدها آلت کوین را اجرا کرده و پروژه‌های ارزی مشابه را با قوانین و مکانیسم‌های منحصربه‌فرد تقویت کنند. آلت‌کوین‌هایی مانند اتریوم می‌توانند ابزار و زبان برنامه‌نویسی را برای ساخت برنامه‌های غیرمتمرکز در بلاکچین در اختیار توسعه‌دهندگان قرار دهند.
استیبل کوین
استیبل کوین‌ها پلی هستند که دنیای ارزهای دیجیتال و ارزهای فیات روزمره را به یکدیگر ارتباط می‌دهند. ارزش آنها به دارایی‌هایی مانند دلار آمریکا یا طلا وابسته است. این مساله به‌طور چشمگیری نوسانات را در مقایسه با رمز ارزهایی مانند بیت کوین کاهش می‌دهد و منجر به شکلی از پول دیجیتال می‌شود که برای همه موارد از تجارت روزانه گرفته تا انتقال بین صرافی‌ها، مناسب است.
ثابت شده است که ترکیب ثبات دارایی سنتی با انعطاف‌پذیری دارایی دیجیتال، ایده بسیار محبوبی برای سرمایه‌گذاری است. میلیاردها دلار ارزش به سوی استیبل کوین‌هایی مانند USDC (دلار دیجیتال آمریکا) سرازیر شده، چون آنها به یکی از محبوب‌ترین روش‌های ذخیره و تجارت ارزش در اکوسیستم ارزهای دیجیتال تبدیل شده‌اند.
شت کوین
یکی دیگر از انواع ارز دیجیتال، شت کوین‌ها هستند. اصطلاح شت کوین به تمام ارزهای دیجیتال بی‌مصرفی که در بازار وجود دارند، اشاره می‌کند. ارزهای رمزنگاری‌شده که بدون هدف مشخص ایجاد شده‌اند، و یا کپی ارزانی از پروژه‌های دیگر هستند. بنابراین، این یک اصطلاح ذهنی است که هر فرد می‌تواند آن را به ارزهای دیجیتال کم‌ارزش و بدون هدف، نسبت دهد.
با رشد، توسعه و محبوبیت بیت کوین، پروژه‌ها و ارزهای دیجیتال جدید شروع به ظهور کردند. بعضی از آنها به دنبال تکرار سیستم بیت کوین و بهبود مشکلات آن بودند، یا می‌خواستند در یک پروژه کاملا جدید و پیشرفته، مانند مورد اتریوم، نوآوری کنند. اما متاسفانه هیچ توسعه، پیشرفت یا ارزشی برای فناوری بلاکچین که بیت‌کوین پیاده‌سازی کرده بود، به همراه نداشتند.
ناگفته نماند بسیاری از شت کوین‌ها، پروژه‌هایی برای کلاهبرداری هستند.
میم کوین
همانطور که از نام آن پیداست، میم کوین‌ها ارزهای دیجیتالی هستند که از میم یا طنز الهام گرفته‌اند. میم‌ها ایده‌ها یا افکار محبوبی هستند که از طریق اینترنت منتشر می‌شوند و اغلب در نتیجه تبلیغ اینفلوئنسرها و سرمایه‌گذاران خرده‌فروش، به شهرت می‌رسند. در حالی که منشأ این سکه‌ها ممکن است شوخی باشد، اما حضور آنها در بازار مالی چنین نیست.
دوج کوین یکی از میم کوین‌هاست که در حال حاضر بازاری با ارزش 21 میلیارد دلار دارد و در رتبه سیزدهم قرار گرفته است. این سکه به‌عنوان یک شوخی بر اساس یک الگوی رفتاری در سال 2013 ایجاد شد. پس از اینکه ایلان ماسک شروع به توئیت کردن در مورد آن کرد و سرمایه‌گذاران خرد شروع به خرید انبوه کردند، به شهرت رسید.
انواع ارز دیجیتال بر اساس کاربرد
دسته‌بندی انواع رمز ارز بر اساس کاربرد آنها، یکی از تقسیم‌بندی‌هایی است که دیدگاهی متفاوت به ارزهای دیجیتال دارد. با این تقسیم‌بندی می‌توانید نگاهی اجمالی به نحوه عملکرد این سیستم‌ها و اهمیت آنها در تنوع بخشیدن به پرتفولیو، بیاندازید.
ارزهای پرداختی
ارزهای پرداختی را می‌توان به‌عنوان پول‌های دیجیتال در نظر گرفت که توسط بلاک چین اداره می‌شوند. بعضی از این رمز ارزها برای رقابت با پول نقد تلاش می‌کنند، در حالی که بعضی دیگر بر پرداخت‌های خاص یا صنعت تمرکز دارند.
بعضی از افراد بیت کوین را نمونه خوبی از ارز دیجیتال پرداختی می‌دانند، چون به‌عنوان جایگزینی برای پول نقد سنتی طراحی شده است. بیشتر ارزهای دیجیتال پرداختی به دنبال روش‌هایی برای بهبود مشکلات بیت کوین مانند مقیاس‌پذیری و سرعت هستند.
رمز ارزهای که پشتوانه دارند را هم می‌توان به‌عنوان ارزهای دیجیتال پرداختی طبقه‌بندی کرد، مانند تتر. این رمز ارزها به‌طور کلی به دارایی‌های سنتی‌تر متصل می‌شوند و مزایای کارآمدی و شفافیت ارزهای دیجیتال را ارائه می‌کنند و در عین حال ارزش را ثابت نگه می‌دارند.
ارزهای مالی
رمزارزهای مالی ممکن است به کاربران در مدیریت یا مبادله سایر دارایی‌های دیجیتال کمک کنند.
به‌عنوان مثال، یک ارز دیجیتال مالی ممکن است به کاربر کمک کند تا در یک صرافی غیرمتمرکز معاملات خود را انجام دهد و یا در مورد نحوه عملکرد آن تصمیم بگیرد. علاوه بر این، از ارزهای مالی ممکن است برای سرمایه گذاری جمعی استفاده شود و پروژه‌های کریپتو جدید و سرمایه‌گذاران را به هم متصل کند.
رمزارزهای مالی پیچیده‌تر، حتی ممکن است به دنبال تکرار خدمات مالی مانند بازارسازی یا اعطای وام و استقراض باشند. همچنین، بازارهای پیش‌بینی ارزهای دیجیتال، می‌توانند برای پیش‌بینی نتیجه رویدادهای خاص، به افراد کمک کنند.
ارزهای زیرساختی و پلتفرمی
رمزارزهای زیرساختی اغلب برای پرداخت به کامپیوترهای مسئول اجرای برنامه‌ها در یک شبکه بلاکچین استفاده می‌شوند.
برای مثال، دارایی رمزنگاری‌شده که اتریوم را تامین می‌کند، اتر نامیده می‌شود. این رمز ارز می‌تواند یک ارز دیجیتال زیرساختی باشد، چون مردم باید آن را بخرند تا بتوانند برنامه‌های غیرمتمرکز در حال اجرا در شبکه را ایجاد کرده و از آن استفاده کنند.
پلتفرم‌های بلاکچین زیادی وجود دارند که موارد استفاده متفاوتی را ارائه می‌دهند و هر کدام از آنها به زیرساخت ارز دیجیتال خود نیاز دارند.
توکن‌های متمرکز بر قابلیت همکاری را نیز می‌توان به‌عنوان ارزهای دیجیتال زیرساختی طبقه‌بندی کرد. هدف آنها ارائه راهی برای پیوند چند بلاکچین و اجازه دادن به کاربران برای انجام تراکنش در این شبکه‌ها است.
ارزهای خدماتی
رمزارزهای خدماتی ممکن است ابزارهایی برای مدیریت داده‌های شخصی یا سازمانی در بلاکچین ارائه دهند. این نوع از ارزها، در کمک به محصولات مالی مبتنی بر بلاکچین برای دسترسی و بررسی منابع داده خارجی، کارایی دارند.
بسیاری از ارزهای دیجیتال خدماتی، برای ارائه هویت دیجیتال به کاربران و پیوند دادن سوابق افراد از دنیای واقعی به بلاکچین مورد استفاده هستند.
موارد استفاده زیادی برای ادغام فناوری بلاکچین با برنامه‌های کاربردی دنیای واقعی وجود دارد. این ارزها می‌توانند از ارزهای دیجیتالی که خدمات مختلفی را در صنعت مراقبت‌های بهداشتی ارائه می‌دهند، تا ارزهای دیجیتالی که خدمات ذخیره‌سازی فایل را به عهده دارند، متغیر باشد. مانند Dentacoin و Storj.
ارزهای سرگرمی
ارزهای سرگرمی درست مانند نامشان به دنبال پاداش دادن به کاربران برای محتوا، بازی و یا فعالیت در رسانه‌های اجتماعی هستند.
به‌عنوان مثال، ارز دیجیتال رسانه‌ای و سرگرمی مانند BAT، با هدف توزیع بهتر ارزش به روشی عادلانه بین سازندگان و مصرف‌کنندگان طراحی شده است.
در نهایت، ارزهای سرگرمی هم برای قدرت بخشیدن به جهان‌های دیجیتالی یا متاورس که از طریق فناوری‌های واقعیت مجازی قابل دسترسی هستند، استفاده می‌شوند.
در یک نگاه
در حالی که بیت کوین کمی بیش از یک دهه پیش دنیای کریپتو را راه‌اندازی کرد، امروزه هزاران ارز دیجیتال مختلف وجود دارد که سرمایه‌گذاران ممکن است بخواهند درباره آنها بیاموزند و بر روی آنها سرمایه‌گذاری کنند.
اما ارزهای دیجیتال مانند ارزهای فیات نظیر دلار، یورو یا ین نیستند. ارزهای فیات توسط مقامات مرکزی اداره می‌شوند و همه آنها به یک شکل به‌عنوان ذخیره ارزش عمل می‌کنند. ارزهای دیجیتال می‌توانند انواع مختلفی از سکه‌ها مانند استیبل کوین و توکن‌ها با قابلیت برنامه‌ریزی را شامل شوند. انواع رمز ارز اهداف بسیاری را دنبال می‌کند.
