یونی سواپ؛ صرافی غیرمتمرکز مبتنی بر اتریوم 

یونی سواپ (Uniswap) یک صرافی غیرمتمرکز ارز دیجیتال است. برای ثبت نام در صرافی یونی سواپ نیازی به احراز هویت نیست. بنابراین تمام افراد از سراسر دنیا می‌توانند به راحتی وارد این صرافی شوند و پس از اتصال کیف پول خود به خرید و فروش ارز دیجیتال بپردازند. یونی سواپ مبتنی بر شبکه اتریوم است و مبادله توکن‌هایی با استاندارد ERC20 از جمله اتریوم و پالیگان در آن امکان‌پذیر است. این پلتفرم با استفاده از راهکارهای لایه دوم امکان انجام معاملات را با حداقل کارمزد و حداکثر سرعت برای تمام کاربران خود فراهم آورده است. در این مقاله، به معرفی صرافی غیرمتمرکز ارز دیجیتال یونی سواپ و ویژگی‌های آن می‌پردازیم.

صرافی یونی سواپ

شرکت خدمات مالی و صرافی ارز دیجیتال یونی سواپ (Uniswap) در سال 2018 آغاز به کار کرد. این صرافی با به کار گیری راهکارهای لایه دوم اتریوم نظیر آربیتروم و آپتیمیزم امکان مبادله توکن‌های مبتنی بر اتریوم را برای کاربران فراهم آورد. این پلتفرم توانست با استفاده از استخرهای نقدینگی، مشکل نقدینگی صرافی‌های غیرمتمرکز پیش از خود را حل نماید. افراد در این استخرها سرمایه‌گذاری می‌کنند و نقدینگی لازم برای انجام معاملات را فراهم می‌آورند. یونی سواپ نیز در مقابل به آنها پاداش می‌دهد و آنها را در کارمزد معاملات انجام‌گرفته شریک می‌کند.

به طور کلی، صرافی‌های غیرمتمرکز توانسته‌اند بسیاری از مشکلات صرافی‌های متمرکز را حل نمایند. مشکلاتی نظیر هک شدن و اشتباهات مدیریتی اشخاص در این پلتفرم‌ها کمتر مطرح هستند. زیرا صرافی‌های غیرمتمرکز بدون نیاز به شخص ثالث عمل می‌کنند. یونی سواپ نیز یک صرافی غیرمتمرکز (DEX) مبتنی بر شبکه اتریوم است. برای ایجاد تقاضا در این پلتفرم نیازی به خریدار و فروشنده نیست و این کار از طریق معادله‌ای ساده انجام می‌شود که به صورت خودکار ارزش را تنظیم و تعدیل می‌کند. در واقع در یونی سواپ شما به قراردادهای هوشمند اعتماد می‌کنید و دیگر نیازی به تطبیق دادن خریدار و فروشنده برای تعیین قیمت و اجرای ترید وجود ندارد. به همین دلیل نیز ورود به صرافی یونی سواپ نیازی به احراز هویت ندارد.

نحوه عملکرد یونی سواپ

یونی سواپ به صورت متن‌باز طراحی شده است. این پلتفرم تحت لیسانس GPL قرار دارد که مجموعه‌ای از مجوزها برای تضمین آزادی کاربران در زمینه‌های راه‌اندازی، یادگیری، به‌اشتراک‌گذاری و اصلاح نرم‌افزارها را تشکیل می‌دهد. این پروتکل قدرتمند نیاز به واسطه‌ها را از بین می‌برد و امنیت بالایی را برای کاربران خود فراهم می‌آورد.

صرافی غیرمتمرکز یونی سواپ یک بازارساز خودکار (AMM) محسوب می‌شود. بازارسازان دارایی‌ها را در استخرهایی واریز می‌کنند که تریدرها می‌توانند با آن معامله کنند. قیمت نیز با الگوریتمی بر اساس نسبت دو دارایی مورد معامله تعیین می‌شود. در واقع هر جفت ارز دیجیتال در صرافی یونی سواپ، استخر نقدینگی مخصوص خود را دارد. بنابراین هر کسی می‌تواند با واریز معادل هر دو توکن در این استخر نقدینگی، به یک تأمین‌کنندۀ نقدینگی تبدیل شود. همچنین هر زمان که بخواهد می‌تواند ضمن برداشت توکن‌های اصلی خود، سود حاصل از این مشارکت را نیز دریافت نماید.

جدیدترین به‌روزرسانی یونی سواپ

نسخه سوم یونی سواپ در می ۲۰۲۱ رونمایی شد. «نقدینگی متمرکز» ویژگی جدیدی است که در این به‌روزرسانی به این پلتفرم اضافه شده است. این ویژگی جدید به تأمین‌کنندگان نقدینگی امکان می‌دهند تا نقدینگی را در یک محدودۀ مشخص قیمتی تأمین نمایند.

همچنین نسخه 3 صرافی یونی سواپ، سطوح کارمزد متنوعی را اضافه کرده است و معامله‌گران را قادر می‌سازد تا ریسک خود را هنگام معامله دارایی‌های بی‌ثبات پایین بیاورند. علاوه بر اینها، اوراکل‌هایی به این سیستم اضافه شده‌اند که می‌توانند تضمین کنند قیمت‌های ارائه‌شده در دکس (DEX) به‌روز هستند.

توسعه‌دهندگان یونی سواپ

هایدن آدامز (Hayden Adams) صرافی یونی سواپ را با ایدۀ ساخت یک بازارساز خودکار آغاز کرد. آدامز توانست با جذب سرمایه‌گذاران متعدد این ایده را در سال 2018 عملی کند. یونی سواپ توانست در نوامبر ۲۰۱۸ نقدینگی زیادی را جذب کند و حجم معاملات خود را به میزان صرافی‌های ارز دیجیتال معتبر برساند.

تیم توسعه‌دهنده یونی سواپ ابتدا یک سیستم گواه اثبات مفهوم (Proof of Concept) ایجاد کرد که شامل یک قرارداد هوشمند و یک پیش‌نویس اولیه در سایت این پروژه بود. این قرارداد فقط یک تأمین‌کننده نقدینگی داشت و برای سواپ‌های ساده طراحی شده بود. با وجود این، گامی بزرگ به سمت ایده بازارسازهای خودکار و پتانسیل‌های نامحدود اتریوم بود. بیشتر پروژه‌های بزرگی که در آن زمان روی شبکه اتریوم قرار داشتند، تنها قادر بودند از بخش محدودی از خصوصیات این شبکه استفاده کنند. همچنین بیشتر آنها از نظر امنیتی بسیار ضعیف بودند. یونی سواپ با بهره بردن از تمام تجربه‌های پیشین و با خلاقیت آدامز توانست خیلی سریع به ابزاری کارآمد در حوزه ارزهای دیجیتال تبدیل شود.

صرافی غیرمتمرکز یونی سواپ در مراحل مختلف توسعۀ خود توانسته است تا کنون بیش از یازده میلیون دلار سرمایه جذب کند. مهم‌ترین سرمایه‌گذاران یونی سواپ عبارتند از:

Non-Fungible Chan: جدیدترین سرمایه‌گذار یونی سواپ.

Rockaway Blockchain: یکی از حامیان جدید پروژه یونی سواپ.

Cognisa Capital: در عرضه اولیه توکن یونی سواپ (UNI) نقشی مهم داشت.

SV Angel: در اولین دورۀ جذب سرمایه صرافی یونی سواپ شرکت داشته است.

A.Capital Ventures: در دوره اول جذب سرمایه این پروژه شرکت کرده است.

Version One Ventures: یکی از سرمایه‌گذاران بزرگ اولیۀ یونی سواپ.

Andreessen Horowitz (a16z): در اولین دورۀ سرمایه‌گذاری این پلتفرم مشارکت داشته است.

ParaFi Capital: از نخستین سرمایه‌گذاران پلتفرم یونی سواپ.

Variant Alternative Income Fund: این مجموعه جزو سرمایه‌گذاران اولیۀ این صرافی غیرمتمرکز بوده است.

Union Square Ventures: این شرکت در آغاز به کار این پروژه نقشی مؤثر داشته است.

ویژگی‌های صرافی یونی سواپ

مهم‌ترین تفاوت یونی سواپ با دیگر صرافی‌های غیرمتمرکز ارز دیجیتال، استفاده از مکانیسم تعیین قیمت است. این مکانیسم را اصطلاحاً بازارگردان محصول ثابت می‌نامند. تمامی توکن‌های مبتنی بر اتریوم با استاندارد ERC20 را می‌توان در صرافی غیرمتمرکز یونی سواپ معامله کرد و نیاز به هیچ نوع اجازه‌ای برای این کار وجود ندارد. هر توکن نیز دارای قرارداد هوشمند مختص به خود است و حتی اگر استخر نقدینگی هم برای آن وجود نداشته باشد، به آسانی می‌توان آن را ایجاد کرد. بنابراین افراد می‌توانند بدون هیچ محدودیتی به ترید توکن‌هایی بپردازند که قرارداد هوشمند و استخر نقدینگی خود را دارند.

به بیان دیگر، صرافی یونی سواپ از سیستم بازارساز خودکار برای قیمت‌گذاری توکن‌ها استفاده می‌کند. مهم‌ترین ویژگی این سیستم نیز نحوه تشخیص قیمت هر توکن است. در سیستم‌های رایج اوردربوک، قیمت هر دارایی را بالاترین قیمت خرید و پایین‌ترین قیمت فروش تعیین می‌کند. اما در یونی سواپ از سیستم مارکت میکر خودکار استفاده می‌شود که قیمت را بر اساس عرضه و تقاضا و یک معادله ریاضی مشخص می‌کند. در این روش، افزایش و کاهش قیمت یک ارز دیجیتال، به نسبت تعداد رمز ارزهای موجود در استخر بستگی دارد.

کاربران با ادغام دارایی‌های خود در یک استخر، در واقع صندوقی می‌سازند که تمام مبادلات آن جفت ارز، از آن طریق انجام می‌شود. هر توکنی که در یونی سواپ لیست شده، دارای استخر مخصوص به خود است و کاربران می‌توانند آن توکن را تأمین نقدینگی کنند. بنابراین، خریداران و فروشندگان نیازی به انتظار کشیدن برای پیدا شدن فروشنده یا خریدار مقابل ندارند و مبادله خود را به سرعت انجام می‌دهند.

در واقع یونی سواپ قیمت‌ها را از بازار نمی‌گیرد، بلکه بر اساس تعادل استخرها، قیمت‌ها را تعیین می‌کند. اگر تعادل استخر به هم بخورد، قیمت رمز ارزها نیز تغییر خواهد کرد. اندازۀ استخر نقدینگی نیز بر تعیین قیمت توکن‌ها تأثیر می‌گذارد. هرچه نقدینگی بیشتری در یک استخر وجود داشته باشد، مبادلات بزرگ‌تر ارزهای دیجیتال تأثیر کمتری روی تغییر قیمت‌ها می‌گذارند.

آربیتراژکنندگان نقش بسیار مهمی در اکوسیستم یونی سواپ بازی می‌کنند. آربیتراژکنندگان در واقع تریدرهایی هستند که برای یافتن قیمت‌های متفاوت از یک دارایی، در صرافی‌های مختلف هستند و از مبادله آنها سود می‌برند. کاری که آربیتراژکنندگان در یونی سواپ انجام می‌دهند، این است که توکن‌هایی را پیدا کنند که قیمت آنها بالاتر یا پایین‌تر از میانگین قیمت بازار است و آن را می‌خرند یا از صرافی دیگری تهیه می‌کنند و در یونی سواپ می‌فروشند. آنها در صورت خرید مبالغ بالا از یک توکن می‌توانند باعث عدم تعادل استخر شوند. این تریدرها این کار را آنقدر انجام می‌دهند تا قیمت توکن دوباره با صرافی‌های دیگر بالانس شود و دیگر نتوانند از خرید و فروش آن سود ببرند. بنابراین آربیتراژکنندگان نقشی اساسی در معادل‌سازی قیمت ارزهای دیجیتال در یونی سواپ و دیگر صرافی‌ها دارند.

ارز دیجیتال یونی سواپ

ارز دیجیتال یونی سواپ با نماد UNI یکی از مهم‌ترین رمز ارزهایی است که در صرافی یونی سواپ خرید و فروش می‌شود. این رمز ارز در صرافی‌های ایرانی با نام‌های یونی یا یونی‌سوآپ و یونیسواپ نیز شناخته می‌شود. ارز یونی سواپ در واقع توکن حاکمیتی صرافی غیرمتمرکز یونی سواپ است. این توکن امکان مشارکت در فرایندهای حاکمیتی را برای کاربران این پلتفرم فراهم آورده است.

بیشترین قیمت یونی سواپ معادل 44.91 دلار بود که در می 2021 معامله شد. قیمت یونی سواپ در سال 2023 کمی کاهش یافته است، اما با توجه به رشد محبوبیت این رمز ارز پیشبینی می‌شود قیمت آن روندی صعودی داشته باشد. تحلیل یونی سواپ (UNI) و بررسی نمودار قیمت آن نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران نگاه مثبتی به آن دارند.

ارز یونی سواپ را می‌توان در تمامی کیف پول‌های مبتنی بر شبکه اتریوم که از استاندارد ERC20 پشتیبانی می‌کنند نگهداری کرد. این ارز دیجیتال سازگاری کاملی با کیف پول‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری شناخته‌شده‌ای مانند متامسک، تراست‌والت، مای‌اتر و لجر دارد. از سوی دیگر، مبادله UNI از طریق صرافی یونی سواپ و بسیاری دیگر از صرافی‌های معتبر ارز دیجیتال تسهیل شده است. بنابراین خرید و فروش یونی سواپ بدون نگرانی برای دارندگان این رمز ارز فراهم است.

آینده یونی سواپ

برنامه یونی سواپ برای آینده بیشتر روی توسعه صرافی غیرمتمرکز و ارز دیجیتال خود متمرکز است. نقشه راه یونی سواپ اطلاعات زیادی دربارۀ تغییرات بزرگ پیش روی این مجموعه نمی‌دهد. اما با توجه به رشد سریع و پایدار این پروژه، می‌توان آینده یونی سواپ را بسیار روشن دانست. سایت یونی سواپ مرجع رسمی اطلاعات جدید در مورد تغییرات این شبکه است. دانلود اپلیکیشن، ثبت نام و ورود به صرافی یونی سواپ نیز از طریق همین سایت انجام می‌شود. ویدئوی آموزشی کامل کار با صرافی غیرمتمرکز یونی سواپ نیز در صفحه اصلی همین وب‌سایت در دسترس است. گفتنی است که صرافی یونی سواپ کاملاً آنلاین و غیرمتمرکز است و آدرس و خدمات فیزیکی در هیچ کجای دنیا ندارد.