بسیاری از فعالان حوزۀ وب، متاورس را آیندۀ اینترنت می‌دانند. پیشبینی می‌شود بخش گسترده‌ای از روابط اجتماعی و تجاری بشر در سال‌های آینده بر بستر متاورس شکل بگیرد. ارزهای دیجیتال امکان تعامل گستردۀ تجاری را نیز در این دنیای مجازی فراهم آورده‌اند. برنامه‌نویسی متاورس عمدتاً برای توسعۀ زیرساخت‌های این جهان مجازی انجام می‌شود. شبکه‌های بلاکچین، بازی‌های سه‌بعدی و پلتفرم‌های خرید و فروش در حال حاضر شناخته‌شده‌ترین فضاهای متاورسی هستند. با این حال، تکنولوژی‌های مرتبط با متاورس می‌توانند در عرصه‌های مختلف به کار گرفته شوند. آموزش، سرگرمی، تجارت و پزشکی مهم‌ترین حوزه‌هایی هستند که در حال ورود به این فضای مجازی هستند. در این مقاله، مهم‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی متاورس را به علاقه‌مندان معرفی می‌کنیم. توسعه‌دهندگان متاورس با یادگیری این زبان‌های برنامه‌نویسی معتبر می‌توانند آینده شغلی و حرفه‌ای خود را تضمین نمایند.
زبان‌های برنامه‌نویسی متاورس
توسعه‌دهندگان متاورس از زبان‌های برنامه‌نویسی قدیمی اما قدرتمند در کنار زبان‌های برنامه‌نویسی جدیدتر برای خلق دنیایی شگفت‌انگیز بهره می‌برند. برنامه‌نویس‌هایی که در حوزه متاورس فعالیت می‌کنند باید بتوانند تجربه‌های تازه‌ای برای کاربران فراهم کنند. امکان تعامل گسترده و احساس حضور از جمله تجربه‌های هیجان‌انگیزی هستند که کاربران با ورود به دنیای متاورس با آنها روبه‌رو می‌شوند. برنامه‌نویسی متاورس به دلیل گستردگی کار و نامحدود بودن امکانات آن ممکن است بسیار دشوار به نظر برسد. با وجود این، کار تیمی، دستمزد بالا و استفاده از امکانات زبان‌های برنامه‌نویسی تازه از دشواری‌های این راه کم می‌کند. مهم‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی متاورس عبارتند از:
زبان برنامه‌نویسی ++C برای متاورس
سی پلاس پلاس (++C) یک زبان برنامه‌نویسی همه‌منظوره و سطح بالا است. از این زبان برنامه‌نویسی تا کنون برای ساخت بسیاری از کنسول‌های بازی و بازی‌های ویدئویی استفاده شده است. بازی‌های محبوبی نظیر فورتنایت (Fortnite)، پابجی (PUBG)، ویچر (Witcher) و ارواح تاریک (Dark Souls) همگی با ++C توسعه یافته‌اند.
مقیاس‌پذیری این زبان برنامه‌نویسی موجب شده است که هم در پروژه‌های بزرگ و هم در پروژه‌های کوچک کاربرد داشته باشد. ++C در سال 1979 بر مبنای C ساخته شد و امروزه به عنوان زبان برنامه‌نویسی متاورس کاربرد خود را گسترش داده است.
برنامه‌نویسی متاورس با جاوا
جاوا (Java) یکی از بهترین زبان‌های برنامه‌نویسی برای متاورس محسوب می‌شود. این زبان برنامه‌نویسی شیءگرا نخستین بار در سال 1991 به کار گرفته شد. جاوا شباهت زیادی به سی پلاس پلاس دارد اما کار با آن بسیار آسان‌تر است.
در سال‌های اخیر، بازی‌های متاورسی متعددی با استفاده از جاوا طراحی شده‌اند. زبان برنامه‌نویسی جاوا به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا به راحتی بازی‌هایی برای پلتفرم‌های مختلف از جمله متاورس طراحی کنند. بازی‌های ماینکرفت (Minecraft)، فیفا (Fifa) و مأموریت ناممکن (Mission: Impossible) همگی با استفاده از جاوا توسعه داده شده‌اند.
کاربرد جاوا اسکریپت در متاورس
جاوا اسکریپت (JavaScript) نوعی زبان برنامه‌نویسی سطح بالا است و آن را به اختصار JS می‌نویسند. این زبان برنامه‌نویسی ارتباطی با جاوا ندارد و دلیل این تشابه اسمی به شهرت جاوا هنگام عرضۀ جاوا اسکریپت برمی‌گردد. جاوا اسکریپت کاربرد گسترده‌ای در طراحی سایت‌ها و صفحات اینترنتی دارد. به کمک این زبان می‌توان به اشیاء داخل صفحات اچ‌تی‌ام‌ال دسترسی پیدا کرد و آنها را تغییر داد.
به همین دلیل نیز برای پویانمایی در سمت کاربر از این زبان استفاده می‌شود. توسعه‌دهندگان متاورس همواره توجه ویژه‌ای به جاوا اسکریپت داشته‌اند. این زبان برنامه‌نویسی متاورس به طور ویژه در بازی‌های تعاملی آنلاین کاربردی اساسی دارد.
زبان برنامه‌نویسی متاورسی سی شارپ
سی شارپ (#C) یکی از پرکاربردترین زبان‌های برنامه‌نویسی برای بازی‌های متاورسی است. بسیاری از بازی‌های مشهور ایکس‌باکس، پلی‌استیشن و دیگر کنسول‌های بازی با استفاده از سی شارپ توسعه یافته‌اند. بازی‌های پوکمون (Pokémon) و سوپر ماریو (Super Mario) از این جمله‌اند.
سی شارپ زبانی سطح بالا محسوب می‌شود و در چهارچوب زبان‌های دات‌نت شرکت مایکروسافت می‌گنجد. این زبان برنامه‌نویس کاربرد گسترده‌ای نیز در دنیای متاورس دارد. به طور کلی، افرادی که در حوزۀ برنامه‌نویسی متاورس فعالیت می‌کنند باید با امکانات این زبان برنامه‌نویسی نیز آشنا باشند.
کاربرد HTML در متاورس
اچ‌تی‌ام‌ال (HTML) زبان برنامه‌نویسی محسوب نمی‌شود، اما زبانی برای نشانه‌گذاری ابرمتن‌ها است و برای ساختارمند کردن اطلاعات به کار می‌رود. زبان HTML در میان توسعه‌دهندگان متاورس بسیار محبوب است و برای ایجاد برنامه‌ها و بازی‌های گوناگون از آن بهره گرفته می‌شود. حتی گاهی متخصصان در پروژه‌های خود اچ‌تی‌ام‌ال را جایگزین جاوا اسکریپت می‌کنند.
یادگیری اچ‌تی‌ام‌ال ساده‌تر از دیگر زبان‌های برنامه‌نویسی متاورس است. علاقه‌مندان حتی بدون داشتن درکی گسترده از زبان‌های برنامه‌نویسی می‌توانند از دستورالعمل‌های این زبان برای توسعۀ پروژه‌های متاورسی خود استفاده نمایند.
برنامه‌نویسی متاورس با CUDA
کودا (CUDA) مخفف عبارت Compute Unified Device Architecture است. کودا به صورت مستقل یک زبان برنامه‌نویسی متاورس محسوب نمی‌شود اما می‌توان آن را یک مدل برنامه‌نویسی و در واقع یک سکوی پردازش موازی دانست. سکوی کودا برای کار با زبان‌های برنامه‌نویسی دیگری نظیر ++C مهیا شده است. کودا به توسعه‌دهندگان امکان می‌دهد که بدون داشتن توانایی حرفه‌ای در زمینه برنامه‌نویسی گرافیک، بازی‌های متاورسی جذابی را طراحی کنند.
شرکت انویدیا توسعه‌دهندۀ اصلی کودا محسوب می‌شود و پشتیبانی کاملی از پردازش‌های گرافیکی آن می‌کند. کودا به توسعه‌دهندگان متاورس امکان دسترسی مستقیم به حافظه و مجموعه دستورالعمل‌های واحد پردازش گرافیکی را می‌دهد. بنابراین، توسعه‌دهندگان بازی‌های سه‌بعدی متاورسی برای ارائۀ تصاویری با وضوح بالا نیازمند کار با هسته‌های CUDA خواهند بود.
زبان برنامه‌نویسی متاورس Lua
لوآ (Lua) یکی از زبان‌های برنامه‌نویسی محبوب در میان توسعه‌دهندگان متاورس است. این واژه در زبان پرتغالی به معنی «ماه» است. لوآ به طور ویژه در صنعت بازی‌های ویدئویی مورد توجه قرار گرفته است. بازی‌های مشهوری نظیر پرندگان خشمگین (Angry Birds)، آکواریوم (Aquaria) و عصر کونان (Age of Conan) همگی با Lua توسعه یافته‌اند.
همچنین لوآ زبان اصلی برنامه‌نویسی در موتورهای بازی CryEngine و Gideros mobile است. این زبان برنامه‌نویسی متاورس بسیار ساده طراحی شده است و کاربران نیمه‌حرفه‌ای می‌توانند به آسانی از آن استفاده کنند.
استفاده از پایتون در متاورس
پایتون (Python) یک از زبان‌های برنامه‌نویسی چندمنظوره و سطح بالا است که بسیار کاربرپسند و انعطاف‌پذیر طراحی شده است.
توسعه‌دهندگان برنامه‌ها و بازی‌های متاورسی استفادۀ گسترده‌ای از پایتون در پروژه‌های خود می‌کنند. پایتون همچنین از مدل‌های مختلف برنامه‌نویسی از جمله شیءگرا، دستوری و تابع‌محور پشتیبانی می‌کند و آزادی عمل زیادی به برنامه‌نویسان می‌دهد.
زبان برنامه‌نویسی Swift برای بازی‌های متاورسی
زبان برنامه‌نویسی سوئیفت (Swift) برای توسعۀ سیستم‌عامل‌های به کار رفته در محصولات شرکت اپل ساخته شده است. سیستم‌عامل‌ها آیفون، آیپد، مک‌بوک، اپل تی‌وی و اپل واچ از این جمله‌اند. این زبان برنامه‌نویسی همچنین در طراحی و توسعۀ پروژه‌های بازی کاربردی گسترده دارد.
نحوه متحرک‌سازی و جلوهای ویژه‌ای که می‌توان با این زبان برنامه‌نویسی متاورسی خلق کرد منحصربه‌فرد محسوب می‌شود. رابط کاربری جذاب و امکان کار کردن با دیگر زبان‌های برنامه‌نویسی از دیگر دلایل محبوبیت سوئیفت است.
استفاده از CSS در متاورس
شیوه‌نامه آبشاری (Cascading Style Sheets) یا اصطلاحاً سی‌اس‌اس (CSS) یک زبان برای ساخت شیوه‌نامه است که از آن برای توصیف نمایش یک سند استفاده می‌شود. نمایش جلوه‌های تصویری (مانند نوع قلم، اندازه‌ها و رنگ) و چیدمان در صفحات وب معمولاً با استفاده از سی‌اس‌اس امکان‌پذیر می‌شود.
CSS3 جدیدترین نسخه و آخرین به‌روزرسانی سی‌اس‌اس محسوب می‌شود. برنامه‌نویسان متاورسی نیز از CSS3 برای توسعۀ نرم‌افزارها، پلتفرم‌ها و بازی‌های خود استفاده می‌کنند.
زبان برنامه‌نویسی Rust برای توسعۀ بلاکچین
راست (Rust) یک زبان برنامه‌نویسی چندمنظوره است که شرکت موزیلا توسعه‌دهندۀ اصلی آن محسوب می‌شود. راست به سرعت در حال تبدیل شدن به زبان اصلی کدگذاری در شبکه‌های بلاکچین است. اکوسیستم‌های متعددی از جمله سولانا (Solana) در حال حاضر از این زبان برنامه‌نویسی متاورس بهره می‌برند.
انواع محصولات از جمله ارزهای دیجیتال، ان‌اف‌تی‌ها و بازی‌های متاورسی در پلتفرم‌های ساخته شده با راست در حال ارائه هستند. در واقع Rust ابزار بسیار مفیدی را در اختیار تمام توسعه‌دهندگان متاورس قرار داده است تا بتوانند در سیستم‌های مبتنی بر بلاکچین بیشترین کارایی خود را ارائه دهند.
سالیدیتی، بهترین زبان برنامه‌نویسی متاورس
سالیدیتی (Solidity) یک زبان برنامه‌نویسی متاورسی برای ایجاد قراردادهای هوشمند روی بلاکچین اتریوم است. قرارداد هوشمند (Smart Contract) یک پروتکل رایانه‌ای است که روی بلاکچین‌های گوناگون پیاده می‌شود. در این نوع قراردادها، در صورت تحقق شرایطی خاص، دستوراتی که برنامه‌نویس آنها را طراحی کرده است به اجرا گذاشته می‌شود.
زبان برنامه‌نویسی سالیدیتی به دلیل امنیت و شفافیتی که در شبکه اتریوم به وجود آورده، در حال حاضر بهترین زبان برنامه‌نویسی بر بستر بلاکچین محسوب می‌شود. امکان به کار گرفته شدن در حراج‌ها، مزایده‌ها و فرایندهای رأی‌گیری از دیگر ویژگی‌های سالیدیتی است.
مهارت‌های لازم برای تبدیل شدن به برنامه‌نویس متاورس
یادگیری برنامه‌نویسی متاورس با منابع آنلاین بسیار آسان است. آموزش برنامه‌نویسی متاورس در یوتیوب یکی از در دسترس‌ترین منابع برای علاقه‌مندان محسوب می‌شود. دیگر نیازی به شرکت در کلاس مبانی برنامه‌نویسی یا دوره‌های حضوری این‌چنینی وجود ندارد و افراد از سراسر ایران می‌توانند به منابع آموزشی جامع این حوزه دسترسی داشته باشند.
برنامه‌نویسان باتجربه در حوزه متاورس به افراد علاقه‌مند همواره توصیه می‌کنند که اصول بلاکچین را بیاموزند. فناوری بلاکچین اساس بسیاری از برنامه‌های متاورس را تشکیل می‌دهد و تجارت و احراز هویت افراد در متاورس بر پایۀ بلاکچین انجام می‌گیرد. گفتنی است که آشنایی با زبان‌های گوناگون برنامه‌نویسی و تسلط بر چند مورد از آنها برای رسیدن به جایگاه بالا در این رشته بسیار ضروری خواهد بود.
آینده برنامه‌نویسی متاورس
تکنولوژی‌های به کار گرفته شده در متاورس امکاناتی را ایجاد کرده‌اند که می‌توانند سبک زندگی انسان‌ها را در آینده متحول کنند. مجازی شدن محل تحصیل و کار جزو مواردی هستند که امتحان خود را در سال‌های اخیر پس داده‌اند. ورزش کردن نامحدود در محیطی سه‌بعدی، سرگرم شدن در شهربازی‌های مجازی و تجارت الکترونیک بین‌المللی از دیگر جنبه‌های متاورس هستند. برخی از صاحب‌نظران، «متاورس» را صرفاً فرضیه‌ای از آیندۀ اینترنت می‌دانستند و آن را یک محیط مجازی سه‌بعدی آنلاین و غیرمتمرکز توصیف می‌کردند. اما پرداختن همه‌جانبه به این موضوع در حوزه‌های گوناگونی مثل جامعه‌شناسی و اقتصاد نشان داد که تغییراتی بنیادین پیش روی بشر قرار گرفته است. با در نظر گرفتن تمام این موارد، می‌توان آینده برنامه‌نویسی متاورس را بسیار روشن پیشبینی کرد.
از سوی دیگر، محبوبیت روزافزون و پیشرفت‌های شگفت‌انگیز بازی‌های متاورسی از آیندۀ روشن این پروژه‌ها حکایت می‌کنند. تقاضا برای عضویت در پلتفرم‌های متاورسی و سرمایه‌گذاری در آنها بسیار رو به رشد است. همچنین شرکت‌های بزرگ فناوری سرمایه‌گذاری‌های کلانی روی توسعۀ متاورس انجام داده‌اند و برنامه‌نویسان بسیار زیادی را برای این منظور استخدام کرده‌اند. امکان رشد سریع و نامحدود پلتفرم‌های متاورسی یکی دیگر از مواردی است که فرصت‌های شغلی در این رشته را بسیار افزایش داده است.
سوالات متداول برنامه‌نویسی متاورس ؟
بهترین زبان برنامه‌نویسی برای متاورس چیست؟
سی پلاس پلاس، سی شارپ، جاوا، جاوا اسکریپت، لوآ، پایتون، سوئیفت، راست و سالیدیتی مهم‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی متاورس هستند. سی‌اس‌اس، اچ‌تی‌ام‌ال و کودا نیز کاربرد گسترده‌ای در طراحی پلتفرم‌ها، نرم‌افزارها، اپلیکیشن‌ها و بازی‌های متاورسی دارند. بسیاری از صاحب‌نظران، با توجه به اهمیت بلاکچین در متاورس، «سالیدیتی» را بهترین زبان برنامه‌نویسی متاورس می‌دانند.
چگونه می‌توانیم برنامه‌نویس متاورس شویم؟
یادگیری برنامه‌نویسی متاورس با منابع آنلاین بسیار آسان است. تمامی اشخاص در سراسر ایران می‌توانند با استفاده از دوره‌های آموزشی جامعی که در یوتیوب موجود هستند به آسانی کار با این زبان‌های برنامه‌نویسی را بیاموزند. برنامه‌نویسان باتجربه در حوزه متاورس، علاوه بر آشنایی با زبان‌های برنامه‌نویسی گوناگون، همواره به علاقه‌مندان توصیه می‌کنند که اصول بلاکچین را نیز به صورت تخصصی بیاموزند.
