با تغییرات اخیر در سیاست‌های اپل در مورد پرداخت‌های کریپتویی، موجی از تحولات در اکوسیستم اپلیکیشن‌های موبایلی و به ویژه صنعت ارزهای دیجیتال ایجاد شده است. این تغییرات، که نتیجه احکام قضایی و فشارهای رقابتی است، به توسعه‌دهندگان اپلیکیشن‌های کریپتو و کاربران امکان می‌دهد تا بدون محدودیت‌های سنگین قبلی، از سیستم‌های پرداخت جایگزین خارج از اپ استور (App Store) استفاده کنند. در این مقاله، ابعاد مختلف این موضوع و تأثیر آن بر صنعت کریپتو را بررسی می‌کنیم.
محدودیت اپل برای پرداخت با ارز دیجیتال
اپل سال‌ها به دلیل سیاست‌های سخت‌گیرانه‌اش در اپ استور، از جمله دریافت کمیسیون 30 درصدی از تراکنش‌های درون‌برنامه‌ای و محدودیت‌های مربوط به هدایت کاربران به سیستم‌های پرداخت خارجی، مورد انتقاد قرار گرفته بود. این سیاست‌ها به ویژه برای اپلیکیشن‌های مرتبط با ارزهای دیجیتال، مانند کیف‌پول‌های کریپتو، پلتفرم‌های معاملاتی و اپلیکیشن‌های مبتنی بر ان‌اف‌تی (NFT)، چالش‌های بزرگی ایجاد کرده بود. توسعه‌دهندگان این اپلیکیشن‌ها مجبور بودند برای هر تراکنش خارج از اپ استور نیز کارمزد قابل‌توجهی به اپل پرداخت کنند یا از ارائه لینک‌های پرداخت خارجی خودداری کنند، که این امر تجربه کاربری را محدود می‌کرد.
این محدودیت‌ها ریشه در مدل کسب‌وکار اپل داشت که بر کنترل کامل اکوسیستم اپ استور و حفظ جریان درآمدی آن متمرکز بود. با این حال، فشارهای حقوقی، به ویژه پرونده اپیک گیمز (Epic Games) علیه اپل، و همچنین انتقاد فعالان صنعت کریپتو، مانند برایان آرمسترانگ (Brian Armstrong)، مدیرعامل کوین‌بیس (Coinbase)، اپل را به بازنگری در این سیاست‌ها واداشت.
حکم جدید دادگاه برای اپل
در تاریخ ۴ می ۲۰۲۵، قاضی ایوون گونزالس راجرز (Yvonne Gonzalez Rogers) در پرونده اپیک گیمز علیه اپل حکمی صادر کرد که نقطه عطفی در سیاست‌های اپ استور به شمار می‌رود. این حکم، اپل را به نقض عمدی دستور قضایی سال ۲۰۲۱ متهم کرد که هدف آن کاهش رفتارهای ضدرقابتی اپل بود. بر اساس این تصمیم:
اپل دیگر نمی‌تواند از خریدهای خارج از اپلیکیشن‌ها، از جمله تراکنش‌های مرتبط با کریپتو و ان‌اف‌تی، کارمزد دریافت کند.
توسعه‌دهندگان اپلیکیشن‌ها، بدون نیاز به مجوز خاص یا پرداخت هزینه، می‌توانند کاربران را به سیستم‌های پرداخت جایگزین خارج از اپ استور هدایت کنند.
همچنین اپل از نظارت یا ردیابی این تراکنش‌ها منع شده است.
این حکم به صورت فوری اجرا شد و اپل را مجبور کرد دستورالعمل‌های اپ استور را به‌روزرسانی کند. به گفته برخی تحلیلگران، لحن به‌روزرسانی‌های اپل نشان‌دهنده نارضایتی این شرکت از حکم است، اما توسعه‌دهندگان اپلیکیشن‌هایی مانند اسپاتیفای و دلتا (Delta) از این تغییرات استقبال کرده و اپلیکیشن‌های خود را با لینک‌های پرداخت خارجی به‌روز کرده‌اند. اپل در واکنش، درخواست تجدیدنظر داده و خواستار تعلیق اجرای این قوانین تا بررسی دادگاه تجدیدنظر شده است، اما تا آن زمان، این حکم به قوت خود باقی است.
تأثیر حک دادگاه اپل بر صنعت کریپتو
این تغییرات تأثیرات عمیقی بر صنعت ارزهای دیجیتال دارد:
آزادی بیشتر برای توسعه‌دهندگان
اپلیکیشن‌های کریپتو، مانند کیف‌پول‌ها و صرافی‌ها، اکنون می‌توانند بدون پرداخت کارمزدهای سنگین، کاربران را به پلتفرم‌های خارجی هدایت کنند. این امر هزینه‌های عملیاتی را کاهش می‌دهد و به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد خدمات ارزان‌تری ارائه کنند.
تجربه کاربری بهتر
کاربران دیگر با پیام‌های هشداردهنده اپل در مورد امنیت پرداخت‌های خارجی مواجه نمی‌شوند و می‌توانند به راحتی به وب‌سایت‌های پرداخت کریپتویی هدایت شوند.
رشد اپلیکیشن‌های ان‌اف‌تی و بازی‌های بلاکچینی
این حکم به اپلیکیشن‌های مبتنی بر ان‌اف‌تی و بازی‌های موبایلی کریپتو اجازه می‌دهد تا به مجموعه‌های خارجی لینک دهند، که می‌تواند به رشد این بخش کمک کند.
افزایش رقابت
حذف محدودیت‌ها رقابت را در بازار اپلیکیشن‌های کریپتو افزایش می‌دهد و به استارتاپ‌های کوچک‌تر فرصت می‌دهد تا با بازیگران بزرگ‌تر رقابت کنند.
به گفته یکی از مفسران کریپتو، این تغییرات برای اپلیکیشن‌های موبایلی کریپتو «بسیار صعودی» است و می‌تواند به پذیرش گسترده‌تر ارزهای دیجیتال کمک کند.
واکنش‌های جهانی به حکم دادگاه اپل
در سطح جهانی، این حکم به عنوان گامی در جهت کاهش انحصار اپل و گوگل در فروشگاه‌های اپلیکیشن دیده می‌شود. در اتحادیه اروپا، اپل پیش‌تر تحت فشار قانون بازارهای دیجیتال (DMA) مجبور به اجازه دادن به فروشگاه‌های اپلیکیشن شخص ثالث شده بود، هرچند با انتقادهایی در مورد پیچیدگی فرآیند نصب این فروشگاه‌ها مواجه است. در آمریکا، طرح «قانون آزادی اپ استور» (App Store Freedom Act) که توسط کت کامک (Kat Cammack)، نماینده فلوریدا، پیشنهاد شده، به دنبال الگوبرداری از اروپا برای کاهش محدودیت‌های اپل و گوگل است. در مقابل، برخی مناطق مقاومت نشان داده‌اند. برای مثال، در برزیل، حکمی مشابه برای حذف محدودیت‌های پرداخت شخص ثالث توسط دادگاه رد شد و قاضی آن را نامتناسب خواند.
فرصت رشد بازار کریپتو
با وجود این پیشرفت‌ها، چالش‌هایی باقی مانده است:
مقاومت اپل: اپل با درخواست تجدیدنظر و لحن منفعل-تهاجمی در دستورالعمل‌های جدید، نشان داده که ممکن است به طور کامل با این تغییرات همراه نباشد.
پیچیدگی برای کاربران: برخی تحلیلگران معتقدند که فرآیند هدایت به پرداخت‌های خارجی ممکن است برای کاربران عادی گیج‌کننده باشد.
رقابت با گوگل: گوگل نیز تحت فشارهای مشابهی قرار دارد و تغییرات اپل می‌تواند گوگل را وادار به بازنگری در سیاست‌های پلی استور (Play Store) کند.
با این حال، فرصت‌ها نیز قابل‌توجه هستند. کاهش هزینه‌ها و افزایش آزادی عمل می‌تواند نوآوری را در صنعت کریپتو تقویت کند و به پذیرش گسترده‌تر ارزهای دیجیتال در اپلیکیشن‌های موبایلی منجر شود.
سوالات متداول پایان محدودیت اپل برای پرداخت با کریپتو
آیا این تغییرات فقط برای اپلیکیشن‌های کریپتو اعمال می‌شود؟
این حکم برای همه اپلیکیشن‌های اپ استور اعمال می‌شود، اما تأثیر آن بر اپلیکیشن‌های کریپتو و ان‌اف‌تی به دلیل محدودیت‌های قبلی اپل در این حوزه برجسته‌تر است.
آیا اپل می‌تواند این حکم را دور بزند؟
اپل درخواست تجدیدنظر کرده و ممکن است سعی کند با روش‌های غیرمستقیم، مانند پیچیده‌تر کردن فرآیند پرداخت خارجی، تأثیر این حکم را کاهش دهد. با این حال، قاضی پرونده تأکید کرده که هرگونه نقض حکم می‌تواند عواقب جدی داشته باشد.
این تغییرات چه تأثیری بر کاربران ایرانی دارد؟
با توجه به محدودیت‌های اپ استور برای کاربران ایرانی، این تغییرات می‌تواند به توسعه‌دهندگان ایرانی امکان دهد اپلیکیشن‌های کریپتویی خود را با لینک‌های پرداخت خارجی عرضه کنند، اما دسترسی به اپ استور همچنان به دلیل تحریم‌ها چالش‌برانگیز است.
آیا گوگل هم سیاست‌های مشابهی را اعمال خواهد کرد؟
گوگل تحت فشارهای مشابهی قرار دارد و احتمالاً برای همگام‌سازی با اپل و رعایت قوانین ضدانحصار، تغییراتی در پلی استور اعمال خواهد کرد.
آیا این تغییرات امنیت کاربران را به خطر می‌اندازد؟
اپل پیش‌تر ادعا می‌کرد که محدودیت‌هایش برای حفظ امنیت کاربران است، اما قاضی پرونده این استدلال را رد کرد و اعلام کرد که پیام‌های هشداردهنده اپل غیرضروری هستند. با این حال، کاربران باید در انتخاب پلتفرم‌های پرداخت خارجی دقت کنند.
